7 temmuz 1919, erzurum

Erzurum Kongresi günleridir. Bir sabaha karşı saati. Paşa soruyor: - Mazhar, not defterin yanında mı ? - Hayır, Paşam. - Zahmet olacak ama, bir merdiveni inip çıkacaksın. Al gel. Defter gelince : - Bu defterin bu yaprağını kimseye göstermeyeceksin. Sonuna kadar mahrem kalacak. Bir ben, bir Süreyya (Yiğit) bir de sen bileceksin. Şartım bu... - Emin olabilirsiniz Paşam. - Öyleyse tarih koy ! Kansu, tarihi ve zamanı koydu : 7-8 Temmuz 1919 gecesi, sabaha karşı. - Pekala... Yaz ! Zaferden sonra şekl-i hükümet Cumhuriyet olacaktır. Bu bir. - İki: Padişah ve hanedan hakkında zamanı gelince icabeden muamele yapılacaktır. - Üç: Tesettür kalkacaktır. - Dört: Fes kalkacak, medeni milletler gibi şapka giyilecektir. Bu anda, gayr-i ihtiyari kalem elimden düştü. Yüzüne baktım. O da benim yüzüme baktı. Bu, gözlerin bir takılışta birbirine çok şey anlatan konuşuşuydu. Paşa ile zaman zaman senli benli konuşmaktan çekinmezdim. - Neden durakladın ? - Darılma ama Paşam, sizin de hayalperest taraflarınız var, dedim. Gülerek, - Bunu zaman tayin eder. Sen yaz... dedi. - Beş: Latin hurufu (harfleri) kabul edilecek. - Paşam kafi... Kafi...dedim ve - Cumhuriyet ilanına muvaffak olalım da üst tarafı yeter ! diyerek defterimi kapadım ve koltuğumun altına sıkıştırdım... Atatürk, zaman zaman Çankaya sofralarında, Kansu’yu bu notları yazdırdığı zaman, kendisini hayalperest olmakla suçladığını söylemiş, şakalaşmıştı. Ama daha büyük şakaları da oldu. 23-31 Ağustos 1925 arasında Kastamonu’da Şapka İnkılabını (devrimini) ilan etmiş olarak dönüyordu. Ankara’ya avdet ettiği anda otomobille eski meclis binası önünden geçiyor, ben de kapı önünde bulunuyordum. Manzarayı görünce gözlerime inanamadım. Kendisinin ve yanında oturan Diyanet İşleri Reisinin başında birer şapka vardı. Kendisi neyse ne? Fakat kendisini karşılamaya gelenler arasında bulunan Diyanet İşleri Reisine de şapkayı giydirmişti. Ben hayretle bu manzarayı seyrederken, otomobili durdurttu, beni yanına çağırdı ve birden : - Azizim Mazhar Müfit Bey, kaçıncı maddedeyiz? Notlarına bakıyor musun? İşte, Atatürk bu idi. Her zaman kendinden ve milletten emin, planlı, programlı. Ne şerefli, Türkiye Cumhuriyetini Kuran Türk Milletine ait olmak ! Turgut Özakman, Şu Çılgın Türkler