17 Temmuz 1934, Bolu

Tarih; 17 Temmuz 1934 - Atatürk’ün Bolu’yu ziyareti.. Cumhuriyet 10 yılını doldurmuştur.. Ülkede fabrikalar açılmakta, devrimler birer birer gerçekleşmektedir.. Türkiye 1934 yılı başlarında kadınlara seçme ve seçilme hakkı tanıyan nadir ülkelerden biri olmuştur.. O günlerde Atatürk’ün gündeminde Türk dilinin yabancı dillerden arındırılması ve özüne dönmesi vardır.. 18 Temmuz 1934 tarihinde İstanbul’da 2.ci Türk dil Kurultayına katılmaya karar verir.. Bu kez İstanbul’a tren yoluyla değil, karayolu ile gidip daha önce gidemediği Kızılcahamam Adapazarı havalisini yakından görmek ister.. Bolu halkı ise uzun zamandan beri Atatürk’ü Bolu’ya davet etmekte, fakat sonuç alamamıştı.. Şehirde, Atatürk yoksa Bolu’ya küs mü endişesi başgöstermişti.. Çünkü, Milli Mücadele yıllarında Mustafa Kemal’in çağrısına uyarak Ankara’ya geçmek isteyen vatanseverler Padişahın etkin olduğu Hendek – Gerede hattında büyük zorluklar yaşamışlardı.. Bolululara bekledikleri müjdeli haberi Atamızın yaveri Cevat Abbas getirir.. Atatürk, 17 Temmuz günü Bolu’yu ziyaret edeceğini bildirir. Haber Bolu’da büyük heyecan ve coşku yaratır. Bolu Atatürk’ü en iyi şekilde karşılamak için seferber olur.. Atamızın arabadan inip Hisar'a kadar geçeceği yollara halılar serilmesine karar verilir. Cevat Abbas, yollara halı serilmesine karşı çıkar; "Efendiler, Gazi böyle şeyleri sevmiyor ve gösterişten de uzak kalınmasını istiyor" diyerek izin vermez.. Atatürk’ün daha önce çeşitli yerlerde söylediği şu sözlerini hatırlatır; "-Ben saltanat heveslisi değilim, halktan biriyim. Cumhuriyet adamı olarak karşılanmak isterim.." Genç Cumhuriyet görkemini, gösterişli törenlerden değil, ilkelerinden, devrimlerin ve kısa sürede kalkınmanın kuvvetinden aldığını göstermek istemektedir. *** Atatürk ve beraberindekiler 16 Temmuz 1934 sabahı otomobillerle Ankara’dan yola çıkar.. O geceyi Kızılcahamam’da geçirdikten sonra 17 Temmuz sabahı Bolu’ya doğru hareket ederler.. Bolulular, konuklarını öğleye doğru Gerede’de karşılar... Sıcak havadan bunalmış görünen heyeti kentin üzerinde bulunan Ramazan Dede tepesi denilen çamlığa çıkarırlar.. Atatürk burada Geredeli yetkililerden bilgi alır. Püfür püfür esen bu tepede esenlik bulur, tepeye Esentepe adını verir... İkindiye doğru Bolu’ya gelinir.. O gün, binlerce Bolulu Atasını heyecan ve sevinçle karşıladı. Bolulu gençlerin heyecanı Atatürk'ün dikkatinden kaçmamıştır. "-İşte Türkiye Cumhuriyeti'nin geleceği bunlardır. Bu gençlere değer vermeli ve en iyi biçimde yetişmeleri sağlanmalıdır. Çünkü Cumhuriyet, bunların omuzlarından yükselecektir.." diyerek genç kuşaklara inancını yinelemiştir. Heyet önce Hisar Tepe’ye çıkarılır.. Buradan Fırka Tepesine geçilir.. FIRKA TEPESİ bugün Kültür Parkın olduğu yerdir.. Bugün Kültür Sitesinin bulunduğu yerde Cumhuriyet Halk Fırkası (CHP) ve Halkevleri binası bulunuyordu.. Bu yüzden eski adı Hıdırlık olan tepenin adı FIRKA Tepesi olarak anılmaya başlamıştı. O zamanlar Fırka tepesi Bolu'nun en güzel yeriydi.. Buradan Bolu'nun seyrine doyum olmazdı. Bolular misafirlerini buraya davet eder, çam ağaçlarının altında tahta sandalyelerine oturup çay içer, doyumsuz manzaranın tadını çıkarırlardı.. Fırka bahçesinde yemekte kentin sorunları yanında dil tarih konuşmaları ağırlık kazanır.. Atatürk, burada tanıdığı Behire Hanım'ın, dil ve tarih üzerine konuşmalarından çok etkilenir.. Atatürk bu genç ve çalışkan hanıma: -"Senin adın bundan sonra BEDİZ olsun. Seninle Türk Kadınının temsilcisi olarak Mecliste çalışmak isterim" demiştir. Atatürk geceyi Fırka Tepesindeki halkevi binasında geçirmiştir.. Sabah uyandığında Bolu’nun etrafındaki mor, lacivert Köroğlu dağlarına uzun uzun bakarken dudaklarından "BOLU'yu ANKARA'dan ÖNCE GÖRMELİYDİM" sözleri dökülür.. *** Gazi'nin bir günlük Bolu ziyareti; Ramazan Dede olarak anılan tepeyi Esentepe, Reşadiye’yi Yeniçağa, Behire Hanım'ı da Milletvekili Bediz Morova yapmıştır. **** 17 Temmuz 1934 tarihli bu ziyaretten Boluluların aklında kalan, Atatürk’ün, Köroğlu Dağları'na bakıp "BOLU'yu ANKARA'DAN ÖNCE GÖRMELİYDİM" sözü olmuştur. Uzun yıllar bu sözlerin ne anlama geldiğine dair yorumlar yapılır.. O gün Boluluların Atasına cevabı; “-BİZ O, BİR ÇİFT MAVİ GÖZE HAYRANIZ..” olmuştur. Bolulular nezdinde 17 Temmuz'un bayram olması bu sebeptendir.. Mehmet Kurthan